[VFOSSA] Làm HĐH PMNM cho Việt Nam

[Nguyen Hong Quang]

Chào các bạn,

VFOSSA hiện đang được Bộ 4T tham vấn về chủ đề "Làm HĐH PMNM dùng cho cơ 
quan Nhà nước Việt Nam".

Làm HĐH là một việc cực kỳ khó khăn vì như chúng ta đã biết thế giới chỉ 
có một vài cường quốc CNTT dám và có thể làm HĐH mà cả thiên hạ có thể 
dùng được. Có "bốc đồng" quá khi định làm HĐH cho VN không?
Xin giải tỏa ngay: ý tưởng không phải xây dựng một HĐH mới mà thực chất 
là xây dựng một phát tán (distro) Linux mới, tin cậy, đáp ứng yêu cầu và 
có thể triển khai rộng rãi cho các cơ quan NN và người dùng cuối VN.

Tại sao lại cần một HĐH như vậy trong khi thế giới đã có biêt bao phát 
tán hoành tráng, tiện dụng và đã được Việt hóa khá tốt rồi?
Câu trả lời: chúng ta cần một HĐH có đảm bảo an toàn không có chứa mã 
độc, cửa hậu, chí ít không sợ nó tự ý gửi thông tin của máy (cho dù là 
những thông tin vô hại) cho một máy chủ ở nước ngoài, ngoài ý định của 
ta. Các nguy cơ về an ninh mạng đã ngày càng trở nên hiện hữu và đã và 
đang đe dọa trực tiếp VN. Sử dụng các HĐH NM cho đến nay là tốt, chưa 
xảy ra sự cố gì, nhưng nếu chúng ta không làm chủ được nó thì cũng chỉ 
là niềm tin mù quáng, không có cơ sở, không khác dùng PMNĐ là bao. Trong 
máy tính, HĐH là PM cơ bản nhất. Nếu nó mà mất an toàn thì toàn bộ hệ 
thống thông tin của chúng ta xây trên nó trở nên vô nghĩa. VN có tham 
vọng và quyết trở thành nước mạnh về CNTT thì việc làm chủ PM cơ bản này 
là việc không thể bỏ qua. Nếu không, chẳng khác gì xây lâu đài trên cát. 
Ngoài ra các nước không phải "dân anh chị" trong việc làm HĐH như Nga, 
TQ, Triều Tiên, Thái, ... đã bắt đầu "làm" HĐH để sử dụng cho chính phủ 
của họ, thực chất cũng chỉ là làm một phát tán Linux mới mà thôi, nhưng 
của họ, do họ làm chủ. Chúng ta không biết chi phí của các nước đã bỏ 
ra, nhưng chỉ biết riêng nước Nga, CP đã đầu tư gần 5 triệu $ từ cuối 
năm 2010 để phát triển HĐH desktop cho CP và họ quyết tâm đến 2015 
chuyển toàn bộ CP sang dùng Linux. Xem:
1. Russian government to invest in open source desktop,
http://joinup.ec.europa.eu/news/russian-government-invest-open-source-desktop
2. Putin to Put Russian Government on Linux By 2015,
http://www.computerworld.com/s/article/9202638/Putin_to_put_Russian_government_on_Linux_by_2015

Như vậy việc làm ra một HĐH Linux cho VN có thể tạm kết luận là việc có 
thể làm, phải làm và ngày càng trở nên cấp bách. Tuy nhiên sẽ có một 
loạt câu hỏi được đặt ra và tôi muốn mời các bạn cùng thảo luận:

- Chúng ta có người có đủ kỹ năng làm ra và làm chủ một distro mới hay 
không?
- distro này dùng cho CQ NN thì phải bao gồm tối thiểu các chức năng gì?
- các điều kiện, tiêu chuẩn (an ninh, an toàn) cho nó là gì? Phạm vi sử 
dụng có gồm cả an ninh quốc phòng được ko?
- làm ra rồi nhưng có áp đặt nó được không? NSD không dùng và phá thì 
làm thế nào?
- có nguy cơ nó sẽ trở thành một rẽ nhánh đơn độc không? Mô hình phát 
triển bền vững của nó phải như thế nào?
- thời gian cần thiết để làm ra phiên bản đầu tiên sử dụng được cần bao 
nhiêu?
- Cần bao nhiêu nhân lực (core team) ? lương bổng phải ở mức nào?
- mô hình dự án phải như thế nào để tiêu được kinh phí NN (cực kỳ rắc 
rối, ngoài sức tưởng tượng của những ai chưa biết đến :-) )

Tạm thời các câu hỏi hiện nay là như vậy. Trước hết mời các bạn quan tâm 
đến chủ đề này hãy lên tiếng, thảo luận trên diễn đàn của VFOSSA và 
HanoiLUG. Nếu hình thành được 1 nhóm quan tâm và muốn làm (nếu có được 
cơ hội) thì tôi sẽ xem tách ra lập một nhóm thảo luận riêng để tránh làm 
phiền những bạn khác.

Xin cảm ơn sự chú ý của các bạn.

Nguyễn Hồng Quang