[VFOSSA] Ve quyen tu do trong GPL

[Truong Anh. Tuan]

----- Original Message -----
> From: "Nguyen Hong Quang (home)" <nguyen.hong.quang at auf.org>
> To: "VFOSSA Members" <members at lists.vfossa.vn>
> Sent: Monday, June 4, 2012 12:08:44 PM
> Subject: Re: [VFOSSA] Ve quyen tu do trong GPL
> 
> Hi Tuấn,
> 
> On 04/06/2012 10:32, Truong Anh. Tuan wrote:
> > 
> > Chắc chắn vậy, đặc biệt là ở VN mình, nơi mà tình trạng sửa phần
> > mềm GPL triển khai cho KH đang diễn biến rất phức tạp.
> Có một điều anh vẫn chưa có câu trả lời, chắc lúc nào phải nhờ một
> anh bạn luật sư chuyên về SHTT trả lời: nếu ở VN có một anh nào vi
> phạm mười mươi GPL (lấy mã nguồn sửa rồi đóng lại) thì mình kiện ở
> đâu, ai được quyền kiện và có ai xử không nhỉ?
> Cần nói rõ giả sử PM của mình viết ra, mình tự gán cho nó giấy phép
> GPL, mà GPL thì lại là theo luật Mĩ. Kiện tòa VN có xử không, hay
> phải sang tận Mĩ? Sự vi phạm lại không xảy ra trên đất Mĩ.
> Ai biết thì trả lời giùm.

Pháp luật Việt Nam qui định: trong trường hợp có các điều luật tương
ứng trong các điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia thì ưu tiên áp
dụng điều ước quốc tế đó.
Cụ thể trong trường hợp này, VN đã ký công ước Bern nên chắc sẽ phải
tuân thủ luật và các thông lệ về bản quyền phần mềm quốc tế, trong đó
có GPL.

Anyway, rất tuyệt nếu điều này có thể được confirm với người am hiểu
về luật pháp SHTT cũng như các điều luật quốc tế, áp dụng cụ thể như
thế nào trong trường hợp này. Theo em, đây là câu trả lời mà VFOSSA
có trách nhiệm phải tìm ra để phổ biến cho cộng đồng, mà trước mắt
là CQ quản lý NN chuyên ngành (Bộ 4T) và chính trong chúng ta.

> > Hơn nữa, FOSS chỉ có thể phát triển nếu mọi người đều hiểu và đóng
> > góp.
> Đúng thế. Nhưng nhận thức là một quá trình. Không nên áp đặt mà phải
> giải thích để người nghe hiểu và đồng tình. Cũng không nên lớn tiếng
> khẳng định điều mình đang nghĩ là đúng là dứt khoát phải và sẽ đúng
> ;-)

Bác để ý là em luôn kèm câu này với dẫn về pháp luật phía trước. Chúng
ta đòi hỏi nhưng người tham gia cùng sân chơi phải chơi theo luật
chung, nếu không thì những người đang cố gắng theo luật sẽ rất khó giữ
vững.

> > Chuyển tay từ chủ thể B sang chủ thể A chính là phân phối bác ạ.
> Đấy. Chuyện này anh và Tuấn đã hiểu không giống nhau rồi. Anh không
> khẳng định anh đúng nhưng cũng chưa đồng ý với cách lý luận của Tuấn.
> Tuy nhiên ở đây không cần cãi nhau về từ ngữ, nhưng có điều anh chắc
> chắn là sau khi B làm xong ý tưởng do A thuê thì B buộc phải giao cho
> A mã nguồn sửa đổi.
> 
> Anh cũng tin rằng nếu B cứ công bố phiên bản sửa đổi thì chắc A cũng
> không thể kiện B ăn cắp ý tưởng được. Tuy nhiên anh vẫn chưa dám
> khẳng
> định trong hợp đồng thuê khoán sửa một PM GPL thì liệu B có quyền yêu
> cầu A tôn trọng quyền tác giả ý tưởng không, tức là chỉ có B mới có
> quyền công bố hoặc cho phép công bố?

Bác lý luận rắc rối quá! :)

Tóm lại theo em hiểu: dẫn suất sửa đổi từ một phần mềm GPL cũng bắt buộc
phải phân phối theo cùng giấy phép GPL => trường hợp đã hội tụ đủ yếu
tố cấu thành: có sửa đổi và có phân phối, thì chắc chắn dẫn suất đó là
GPL và 1 phần mềm GPL thì có 4 quyền tự do cơ bản, ai cũng biết rồi =>
=> do vậy, A hay B hay xyz công bố mã nguồn thì đều hợp pháp cả; không
ai có quyền ngăn cản việc này, mà ngược lại, bất kỳ ai cũng có quyền đòi
hỏi việc này phải được thực hiện, no exception.

> Nếu điều này là không thì lại đặt ra câu hỏi khác là một nhân viên
> làm việc cho hãng PM thường phải ký một điều khoản nhường lại bản
> quyền các PM do anh ta viết ra cho Cty. Tuy nhiên nếu anh ta tự tiện
> công bố sửa đổi một PM GPL khi Cty giao cho anh
> ta làm thì điều này có vi phạm hợp đồng và có thể bị đuổi việc không?

Theo em thì nhân viên trong hãng không có quyền tự do công bố mã nguồn
vì tại thời điểm đang development, dù có yếu tố "sửa đổi" rồi (điều kiện
cần), nhưng chưa hề có yếu tố "phân phối" (điều kiện đủ).
Tương tự, trường hợp bên A thuê người bên B vào làm trong đội của họ và
phần mềm cuối cùng được dùng internally bên A thì cũng không hề có hành
động "phân phối" => GPL hay không lúc này là quyền của bên A, chưa phải
nghĩa vụ.

> >> Cũng không có gì bắt buộc anh ta phải công bố (quay lại quyền tự
> >> do thứ tư)
> > 
> > Bắt buộc chứ! GPL mà! (đâu phải như BSD hay các giấy phép khác)
> > Với phần mềm GPL, bất cứ ai trong cộng đồng cũng có quyền yêu cầu
> > developer công bố mã nguồn.
> Theo anh hiểu về GPL thì nếu Tuấn đã cho ai một PM GPL và nếu Tuấn có
> trong tay mã nguồn của PM này (giả sử Tuấn tuyên bố rằng tôi đã sửa
> PM này) thì người nhận có quyền yêu cầu Tuấn phải cung cấp cho anh ta
> mã nguồn trong đó có phần sửa đổi của Tuấn và Tuấn phải đưa. Cái này
> mới là bắt buộc và chỉ có điều đó thôi. Cả Tuấn và người nhận đều có
> quyền công bố phiên bản sửa đổi này, song GPL không thể bắt buộc Tuấn
> phải công bố.
> Tuấn có thể không công bố - ví dụ đưa lên Internet, nhưng không được
> cấm người khác công bố hoặc phân phối PM GPL mình đã sửa đổi.

Bác lại quay lên đọc lại lập luận của em bên trên. Trước hết ta xác
định khi nào 1 phần mềm hay 1 dẫn suất phần mềm phát hành theo giấy
phép nào, từ đó rất dễ suy ra người phân phối, người nhận và cộng đồng
nói chung có quyền và nghĩa vụ gì trên phần mềm đó.

> Cũng cần nói thêm là chúng ta cần hiểu rõ chữ tự do hơn: một khi tôi
> đã có trong tay một cách hợp pháp 1 PM thì PM này là tài sản cá nhân
> của tôi. Nếu tôi hành xử với PM mà không vi phạm giấy phép sử dụng
> thì không ai có thể kiện tôi hoặc bắt tôi làm về bất cứ điều gì.

+1.

> Giấy phép GPL không có điều khoản nào bắt buộc anh phải trao cho
> Tuấn một PM GPL anh lấy được từ đâu đó về và đang sử dụng. Cho hay
> không cho Tuấn là quyền tự do của anh (giống như Tuấn có quyền không
> trả lời câu hỏi của anh về một thông tin Tuấn đang có), nhưng anh
> không được phép ngăn cản hoặc khiếu kiện dưới mọi hình thức việc
> Tuấn có được PM này, kể cả đó là PM do anh tạo ra và kể cả trong
> thâm tâm, anh không muốn Tuấn có được PM đó.

Mình đang bàn đến vấn đề giấy phép GPL áp dụng với phần mềm và người
phát triển (phân phối) phần mềm. Nếu anh chỉ đơn thuần là người dùng
thì anh có lố quyền tự do, hầu như không có nghĩa vụ nào cả (theo ý
hiểu nghĩa vụ là những thứ 1 ai đó bắt buộc phải làm).

Để hiểu rõ hơn, ta lại tập trung vào tranh luận khi nào thì 1 phần
mềm (bắt buộc) phát hành theo giấy phép GPL như em nêu ở trên.

> Đấy là nói lý thì anh không sai, còn trong thực tế nếu anh làm thế
> thì Tuấn có quyền tự do chỉ trích anh trước công luận, mọi người
> sẽ "ném đá" cho hành vi xấu chơi của anh. Một FOSSer như vậy thì
> quả không đáng tin lắm, vậy thôi :-)

Em sẽ không "ném đá" nếu hành động đó của bác vẫn tuân thủ luật chơi.
Em tôn trọng khía cạnh tuân thủ pháp luật, còn vấn đề "đạo đức" thì
mỗi người, mỗi nhóm người sẽ có các cách hiểu khác nhau, khó xét lắm!

> >>> Khác nhau hẳn bác ạ. Nếu đúng như bác nói thì em VD thế này: Giả
> >>> sử công ty em được rất nhiều nơi thuê customize phần mềm GPL đáp
> >>> ứng nhu cầu sử dụng của họ. Nếu khi em sửa, chuyển (phân phối)
> >>> cho họ rồi mà lại không cần phân phối theo giấy phép GPL thì thế
> >>> nào nhỉ?!!
> >>> Trong trường hợp này không phải em cứ thích thì GPL, còn không
> >>> thì thôi; mà chắc chắn phải chuyển phần mềm này cho KH của em
> >>> theo giấy phép GPL (GPL yêu cầu người ta phải mở hóa, chứ không
> >>> chỉ là khuyến khích).
> >> Công bố hay không cũng là quyền tự do của Tuấn mà.
> > 
> > Không bác ạ, quyền này là để bảo vệ developer khi công bố mã nguồn
> > ra không bị đối tượng nào kiện (trong trường hợp anh em mình đang
> > bàn là sửa đổi phần mềm GPL). Còn ngược lại developer đó có nghĩa
> > vụ phải công bố mã nguồn khi phân phối lại, nếu không sẽ tự tước
> > đi quyền của mình ngay.
> > Em nghĩ là bác đọc thêm bài này [2] trên blog bác Nghĩa sẽ rõ hơn.
> > 
> Điều này không mâu thuẫn với những gì anh vẫn hiểu về GPL và đã trình
> bày ở trên.

Có mâu thuẫn hay không lại quay lại vấn đề GPL khi nào kể trên! :)

Kind regards, 
Tuan